بحران مالي امريکا در سال 2007 به سرعت بازارهاي اقتصادي ايالات متحده امريکا را درنورديد . به مرور ابعاد اين بحران آنچنان گسترده شد که صاحبنظران را شوکه کرد و ايشان را برانگيخت تا مجموعهي تدابير و اقدامات خود را به کار بندند ، در اين شرايط در ايران اينگونه اخبار کمتر معنادار بود.
بحران به فاصله اي کوتاه تمام کشورهاي اروپايي و تقريباً کل دنيا را به گونه اي تحت تاثير قرارداد که صاحبنظران به يکبــاره دريافتند راه حلهاي موضعي و مقطعي ، چارهي کار نيست . باز هم در ايران اين نوع از اخبار کم معنا بود. برخي شتاب زده اعلام کردند که اين شکست اقتصاد سرمايه داري است که از اساس ريشه در پايه هاي مکتب سرمايه داري دارد .
اتفاقاتي سهمگين ، تارو پود کسب و کارها را در هم پيچيد و ابعاد اجتماعي و امنيتي بحران نيز صاحبنظران دنيا را درگير کرد. باز هم در ايران تصور بعضي بر اين بود که آن اتفاقات را با ما کاري نيست . درست در شرايطي که نمي دانستيم ، به مرور و بتدريج ، التهابهاي آن بحران، کسب و کارها را نشانه رفته است .
تيم کارشناسي TMBA با تمرکز بر اخبار بحران و تبعات آن پيش مي رفت . خدمات مشاوره اي اين تيم براي شرکتهايـي که در حوزهي فروش مسکن بودند ، با قاطعيت اين بود که بهتر است هزينه اي براي کارهاي مشاوره به ما ندهيد ، چون تا مدتي فروش مسکن باکندي قابل توجهي مواجه خواهد شد.
به مرور دريافتم بررسيهاي کلان به جهت هزينهي مالي بالا از عهدهي شرکتهاي خصوصي نظير TMBA خارج است . اين وظيفهي دولت و نهادهاي اقتصادي و مالي است تا بررسيهاي در ابعاد جهاني و مالي را دنبال کنند. و يا بودجهي آن را تامين کنند تا شرکتهاي پژوهشي آن را انجام دهند.
TMBA با رويکرد توانمند سازي بنگاهها و مؤسسات ، اقدام به کار کارشناسي کرد . چرا که تحليل وضعيت داخلي نظيـر بودجه ، پشتوانه هاي مالي و اقتصادي دولت ، درآمد و نوسان نفت ، ميزان تورم و مسائلي از اين قبيل مستلزم اطلاعات ريز و دقيق است که آمارهاي آن در اختيار بخش خصوصي نيست . ضمن اينکه ، سازمانها به دنبال راهکارهاي عملي هستند تا گليم خود را از آب بيرون بکشند.
جالب است اگر بشنويد قبل از سازمانهاي بزرگ ، شرکت پيام همشهري از رکود اقتصادي و بحران اطلاع يافت . دليل آن نيز آشکار بود. اين شرکت با کسب و کارهاي کوچک و متوسط سر و کار داشت . چراکه رفتار بازار براي تبليغ به نحو عجيبي تغيير يافته بود .
تماس پيام همشهري براي تحليل بازار ، و همچنين راهکارهاي رفتار مطلوب در اين بازار براي ما جالب بود.ما در TMBA به صورت نظري و تحليل ملي ، موضوعات را بررسي کرده بوديم ، اما اين شرکت به دليل نوع مشتريها در عمل رفتار بازار را آشکارا مي ديد . و اين همان موضوعي است که سالها در سمينارهاي گوناگون با جسارت ابراز مي کنم که دانشگاه بازار ، آموزه هاي فراواني در اختيارمان قرار مي دهد ؛ آموزه هايي که گاه تحليلگران با کندي و از دست دادن زمان به آن دست مي يابند.
به هر رو ، تيزبيني مديران آن بنگاه ، با تقاضايي از ما براي ارائهي سميناري کاربردي با دو زاويه بود : در بازار چه خبر است ، چگونــه مي توان در همين بازار ، کسب و کارها را سامان داد.
درخواست آنان در قالب يک سمينار براي مديران اجرا شد و به مجموعه اي از راهکارها در حوزهي کسب و کار انجاميد . پس از آن، اتاق بازرگاني و صنايع و معادن اصفهان همين سمينار را سفارش داد. اينجانب در اتاق بازرگاني با بازرگاناني رو به رو شدم که از منظري ديگر اين وضعيت را ارزيابي مي کردند. استقبال تجار ، مديران کسب و کارها و صاحبان صنايع در اصفهان چشمگير بود. سپس شرکت پگاه گلپايگان همين درخواست را داد . به مرور تيم کارشناسي TMBA ، اخبار و اطلاعات و جمع بندي و راهکارها را برمبناي شرايط ايران ، روز آمد مي کرد ، از ديگر سو اتاقهاي بازرگاني ديگر – انجمن مديران صنايع گيلان با همکاري استانداري گيلان ، و شرکتهاي خصوصي ، استقبال شاياني از اين سمينارها داشتند که TMBA عهده دار محتواي علمي و کاربردي آن بود.
حاصل آنکه از بازخورد پرلطف حاضران در سمينارها دريافت مي شد که بهتر است همين مطلب در اختيار ديگر بازرگانان ، مؤسسات و بنگاههاي اقتصادي قرار گيرد تا بتوانند بر پايهي مقتضيات ، هوشمندانه در بازار رفتار کنند.
اين کتاب با هدايت و مديريت اينجانب و همکاري همراهانم در TMBA گردآوري و تاليف شده است .
در مطالعهي اين کتاب ضروري است تا صفحهي 50 را با شکيبايي بخوانيد. در واقع بخش اول کتاب ، به بررسي بحرانهاي اقتصادي به ويژه بحران اخير مي پردازد. مطالعه بخش اول به شما بينش روشني از ويژگيهاي انواع بحرانهاي مالي و اقتصادي مي بخشد. در بخش دوم کتاب ، مجموعه اي از راهکارهايي ارائه مي شوند تا شرکتها با بهره گيري از آنها بر همين اوضاع و احوال ناشي از رکود و بحران تاحدي مسلط شده و موفقيت بنگاه خود را رقم بزنند.
ساختار کتاب
اين کتاب در دو بخش اصلي و نه فصل ، به گونه اي طراحي شده است که خواننده را با نگاهي از کل به جزء، با بحران اقتصادي و تأثير آن بر اقتصاد کلان در سطح جهاني، کشورها و بنگاههاي اقتصادي آشنا کند و راهکارهاي مقابله با بحران را در سطح بنگاههاي اقتصادي به ويژه در بخش سياستهاي فروش و بازاريابي معرفي نمايد.
بخش اول کتاب به بررسي بحرانهاي مالي و اقتصادي در سطح کلان مي پردازد.اين بخش از پنج فصل تشکيل شده است :
فصل اول: مروري نسبتاً مفصل بر روي بحرانهاي مالي و اقتصادي جهان در سدهي اخير دارد. بررسي اين بحرانها به مديران ايراني دربارهي وضعيت اقتصادها در دوران بحران ، بينش خوبي تقديم مي کند.
فصل دوم: به بحران مالي و اقتصادي اخير يعني بحران 2007- 2009 اختصاص دارد. در اين فصل به ريشه هاي بحران و آثار آن بر اقصاد دنيا مي پردازيم.
فصل سوم: به بررسي وضعيت کلان اقتصادي کشورمان و تأثيراتي که از بحران جهاني مي تواند بپذيرد، اختصاص دارد. در اين فصل براساس گزارشهاي مراکز معتبر به بررسي شرايط اقتصادي کشورمان پرداخته شده و سرفصل برخي انتظارات بخش خصوصي از سياستگذاران اقتصادي مطرح شده است.
فصل چهارم: به بررسي اقدامات دولتها در سراسر دنيا براي کاهش آثار تخريبي بحران اخير مي پردازد.
فصل پنجم: معناي بحران اخير در بخش واقعي اقتصاد در اين فصل مورد بررسي قرار گرفته است. همچنين آخرين وضعيت بحران اخير و تأثير بلندمدت آن از مباحث اين فصل به شمار مي رود.
بخش دوم کتاب به بررسي بحران و تاثير آن بر بنگاههاي اقتصادي، راهکارها و توصيه هاي لازم مي پردازد.اين بخش نيز چهار فصل دارد :
فصل ششم: به بررسي تأثير بحران بر بنگاههاي اقتصادي مي پردازد. بررسي اثرهاي بحران بر رفتار مصرف کننده از ديگر مباحث اين فصل مي باشد. همچنين در اين فصل، مطالعهي موردي چهار شرکت غربي در دوران بحران آورده شده است .
فصل هفتم: با مخاطب قرار دادن مديران بنگاههاي اقتصادي، به بحث دربار? ضرورت مديريت بر خود در دوران بحران مي پردازد.
فصل هشتم: اين فصل با ارائهي الگويي نظاممند براي مقابله با بحران در سازمان، به ارائهي راهکــــارهاي شناسايـــي آثار بحــران، برنامه ريزي براي مقابله با بحران و اجراي اقدامات لازم مي پردازد. در اين فصل راهکارهاي مهم براي حرکت هدفمند در جهت مقابله با بحران معرفي شده اند.
فصل نهم: اين فصل با جمع بندي مطالب دو فصل پيش در قالب نکاتي کاربردي، به ارائهي توصيه هاي لازم به مديران ارشد و مياني بنگاههاي اقتصادي براي مقابله با بحران مي پردازد.
سپاسگزاري
از زحمات تيم کارشناسي بررسي وضعيت بحران اقتصادي و اثرات آنها بر کسب و کار براي يافتن راهکارهاي اجرايي شامل خانمها مريم السادات حسيني و شيما غفاري ، آقايان محمد سالاري ، احمد آخوندي و بويژه اميرحسين سرفرازيان صميمانه سپاسگزاري مي کنم. قطعاً زحمات تک تک اين عزيزان در شکل گيري کتاب جاي تقدير و تشکر فراوان دارد.
از اتاقهاي بازرگاني و صنايع و معادن خصوصاً اتاق اصفهان ، ( دکتر اسلاميان؛ رئيس اتاق بازرگاني ، دکتر خليليـان؛ دبيرکل ؛ و دکتر تقسيمي؛ مدير آموزش ) و همچنين استانداري گيلان و انجمن مديران صنايع استان گيلان (خصوصاً مهندس تطهيري) در ايجاد فرصت براي ارائهي مباحث و آشنا سازي بيشتر مديران با راهکارهاي کاهش اثرات بحران ممنونم .
از صاحبان بنگاههاي اقتصادي که اهميت بحران را به صورت خاص مورد عنايت و توجه قرار دادند و سمينار مربوطه را به صورت اختصاصي در درون شرکت خودشان برگزار کردند ، قدراني مي کنم .
از انتشارات قدرتمند رسا خصوصا مدير شايستهي آن جناب آقاي ناجيان براي زحماتي که در نشر کتاب متحمل شدند ، سپاسگزاري مي کنم.
و در نهايت سپاس و تشکر شاگردانه خويش را از تمام اساتيد بزرگواري که اسامي آنان در روي جلد کتاب آمده است بابت مطالعهي با دقت و ارائهي توصيه ها و پيشگفتار که به غناي علمي و عملي کتاب افزوده است ابـــراز مي دارم.
از شما همراه گرامي نيز صميمانه مي خواهم با ارائهي نقطه نظرات ارزشمندتان ما را در هرچه پربار کردن مطالب و رفع نقائص در چاپهاي بعدي ، مورد لطف و عنايت قرار دهيد.