هویت رقابتی مفهومی است که برای تشریح پیوند مدیریت برند با دیپلماسی عمومی و همچنین با تجارت، سرمایهگذاری، گردشگری و ترفیع صادرات به کار میرود. به عبارت دیگر، هویت رقابتی مدل جدیدی برای افزایش رقابتپذیری ملی در دنیاست، و مدلی است که در حال حاضر باعث منتفع شدن برخی کشورها، شهرها و سرزمینهای غنی و فقیر شده است.
مفهوم هویت رقابتی از ایده برند و برندسازی به روش خاصی استفاده میکند که نسبتاً متفاوت از روشی است که مصرفکنندگان عادی از آن استفاده میکنند و حتی در برخی موارد متفاوت از روشهایی است که بازاریابان حرفهای انجام میدهند.
هویت رقابتی، مانند یک آهنربا دارای سه ویژگی است: در درجه اول سبب جذب مصرفکنندگان، گردشگران، استعدادها، سرمایهگذاران، احترام و توجه دیگران میشود. دوم اینکه سبب انتقال این جاذبه به سایرین میشود. سوم اینکه دارای قدرتی برای ایجاد نظم از هرج و مرج است، بدین معنی که باعث میشود سلائق و ایدههای متفاوت همه در زیر یک چتر برای هدفی واحد متحد و یکپارچه گردند.
هویت رقابتی، بجای عمل کردن به موازات شیوه حاکمیت معمول که صرفاً زمانی میتواند مؤثر واقع شود که امکان نفوذ در تمامی این کارها را داشته باشد، دیدگاهی جدید در خصوص وظایف معمول ملی در زمینه برنامهریزی، سیاستگذاری و توسعه ارائه میدهد.
به همین دلیل، آن چیزی نیست که بتوان آن را به سازمانها و یا مشاوران خارجی واگذار کرده و یا به دایره یا سازمان دولتی جدیدی محول کرد. از آنجا که مدیریت تصویر ملی، مسئولیت اصلی دولت ملی محسوب میشود، اقدامات لازم برای انجام این کار باید با فعالیتهای روزمره کاری حاکمیت و نیز فعالیتهای روزانه کلیه گروههای ذینفع اصلی در شهرت ملی آمیخته شود.
بنابراین اجرای هویت رقابتی، چیزی بیش از بازآموزی و آمادهسازی کارها است. کلیه نقشآفرینان کلیدی باید در زمینه مدیریت برند ملی آموزشهای لازم را دیده و به درک نحوه تأثیرگذاری این آموزشها بر روی فعالیتهای روزمره آنها کمک شود.
ایجاد هویت رقابتی، یک وظیفه بسیار مهم است که نباید صرفاً بر عهده دولتها گذاشته شود؛ بلکه بسیار مهم است که به بخش خصوصی و نیز جامعه مدنی واگذار شود. تنها ائتلافی مدیریت شده از این سه میتواند این وظیفه را بر عهده گرفته و آن را در بلندمدت مدیریت نماید.